ذهن ما انسان ها در مواجهه با برخی از حوادث، به ناگاه متوقف می شود؛ گویی با امری خارق العاده و باورنکردنی مواجه شده باشد. خارج شدن ذهن از چنین وضعیتی، منوط به روشن نمودن چگونگی اتفاق افتادن آن حادثه است. یکی از اتفاقاتی که برای هر مسلمانی در وهله ی نخست، غیرقابل هضم و فهم است، حادثه عاشورا و شهادت امام حسین (ع) است. برای درک ادعای بالا، تنها کافی است که چشمان خود را ببندیم و سفری در زمان به سال دهم هجری داشته باشیم. باورکردنی نیست اما باید باید باور کرد که در طول اندک زمانی، شهری آرمانی توسط پیامبر اسلام برفراز عصر جهالیت پدید آمده است. ما شاهد مردمانی مؤمن و مخلص و حاکمانی با تقوا، ساده زیست، عادل و عالم هستیم که الگویی برای کل بشریت در تمام اعصار می باشند. پلکی بزنیم و به پنجاه سال بعد سفر کنیم. چشم مان به ناگاه به مردمانی می افتد که برای کشتن امام حسین و یارانش و رسیدن به بهشت، دست از پا نمی شناسند. چشم مان به مردمی می افتد که برای اسیر کردن و توهین به خاندان عصمت و طهارت، از یکدیگر سبقت می گیرند. چشم مان به روی چهره ی حاکمی به نام یزید ملعون باز می شود که با عصایش بر صورت شخصی می زند که پیامبر آن را می بوسید. در چنین مواقعی با خود می گوییم: «احتمالاً اشتباهی پیش آمده است. یا این جا، آن جای قبلی نیست و یا قرن های زیادی از ظهور پیامبر گذشته است که جامعه اش به چنین وضعیتی گرفتار شده اند». اما هیچ چیز اشتباهی روی نداده است. باید باور کنید که بهشت ابتدای هجرت به سرعت به جهنمی واقعی تبدیل شده است. به راستی اندک مدتی بعد از پیامبر کسی به جای ایشان می نشیند که سر تا پایش فساد و فسق است و حتی به توحید اعتقادی ندارد. این به نظر ما عجیب می آید اما برای مردم آن دوران، عجیب نیامد. همین سکوت و حتی بیعت خواص با یزید، عمق بیماری جامعه مسلمین را نشان می دهد. سؤال کلیدی اینجاست: چه شد که این گونه شد؟ چه شد که امت نبی و سران آن از وزیران، امیران، عالمان و قاریانش، در کربلا جمع شدند و جگر گوشه نبی به خاک وخون کشیده شد؟ «آفتاب در مصاف»، مجموعه ای از بیانات مقام معظم رهبری با موضوع علل و ابعاد واقعهی عاشورا است. این مجموعه، تحلیل وقایع پیش و پس از عاشورا را به ترتیب تاریخی، در خود جای داده است.
مجموعه «آفتاب در مصاف» مرجع و منبع ارزشمندی در تبیین علل، ابعاد، اهداف و نتایج قیام حسینی و پاسخ به شبهات این حوزه است. مقام معظم رهبری در این مجموعه از علل انحراف یا سقوط سیاسی مسلمانان می پرسد و آن را دنیاطلبی و سقوط اخلاقی خواص و عوام مسلمین پیدا می کند. فصل سوم این مجموعه در پنج جلسه برای مخاطبان تدارک دیده شده است. هدف اصلی این درس، ارائه برشی از حادثه عاشورا و علل و اهداف آن می باشد. دو جلسه نخست این درس به عملکرد خواص و عوام جامعه اسلامی در قبال قیام عاشورا اختصاص دارد. مقام معظم رهبری بعد از تعیین مصادیق خواص، وظایف آن و نقش بصیرت و دشمن شناسی آن ها در پیروزی جبهه حق، کوتاهی خواص را یکی از علت های وقوع حادثه ی عاشورا می داند. جلسه دوم نگاهی به مسیری می شود که ذهن امام حسین (ع) از مواجهه با خلافت یزید تا قیامشان می پیماید. اساس این قیام علیه انحراف جامعه اسلامی، بر امر به معروف و نهی از منکر استوار است. در نهایت در جلسات پایانی این درس، انگیزه و هدف راستین امام حسین(ع) از قیام عاشورا مورد تبیین و تحلیل قرار می گیرد.
این درس بر اساس گزیده ای از بیانات مقام معظم رهبری(حفظ الله)طی 5 جلسه با موضوعات : عملکرد خواص و عوام جامعه اسلامی در قبال قیام عاشورا می پردازد . و در صدد است تا با تبیین معنای خواص و عوام و بررسی نقش و اهمیت حضور خواص در مسیر تاریخ و حفظ ارزش ها درجامعه