این دنیا، ماهیتی جز امتحان ندارد. با نگریستن به زندگی خود و پیشینیان از چنین منظری، علم تاریخ با نگاه کاربردی زاده می شود. تاریخ از این منظر، علمی است که با دانستن و عمل به آن، دیگر هیچ کس نسبت به عملکرد خود در مواجهه با امتحان های مختلف در زندگی فردی، خانوادگی، اجتماعی و سیاسی اش، احساس نارضایتی نخواهد نمود. تاریخ در این معنا، آزمایشگاهی است که در آن افراد، گروه ها و ملت های پیشین بر سر دوراهی های مختلف قرار گرفته اند و مورد آزمایش قرار گرفته اند. تاریخ از این منظر، حاضر و آماده است و ما می توانیم از محصول این آزمایشگاه، بهره ببریم. به عبارت دیگر، ما می توانیم علل سقوط و صعود انسان، ملت ها و تمدن ها را شناسایی نماییم و با در پیش گرفتن شیوه اندیشیدن و سبک زندگی خاصی، از حسرت این دنیا و روز قیامت رها شویم. تاریخ در این جا، مجموعه ای از فتنه های مختلف و علل آن ها و ارائه دهنده الگوهای خوب و بد برای نشان دادن نحوه گذار به سلامت از این فتنه ها را در اختیارمان می گذارد. تاریخ تکرار می شود و ما با داشتن این داشته ها و با الگوگیری از بی ادبان تاریخ و کسانی که دارای آداب و عملکرد انسانی و روحانی بوده اند، می توانیم به سعادت دنیوی و اخروی برسیم. واکنش ما انسان ها در مقابل منبع ارزشمند تاریخ، دو گونه است: گروهی از ما انسان ها، تاریخ را می خوانیم، اما از آن عبرت نگرفته و بهره نمی بریم. کنجکاوی عظیمی در ما هست که می خواهیم همه چیز را از اول خودمان تجربه نماییم و حتی حاضریم بهای داشتن چنین تجربیاتی را هم بپردازیم. خواندن تاریخ توسط چنین انسانی به راستی کاری بیهوده است. گروه دیگر از انسان ها، سودمندی خواندن تاریخ را در بالا بردن زیرکی و تقویت بصیرت خود نسبت به حوادث می دانند. ما انسان ها اگر بخواهیم در باب ایمان، کفر و نفاق، شناختی کسب نماییم باید به کتب اعتقادی مراجعه نماییم. اما شناخت در باب چگونه مومن شدن و دوری از کافر یا منافق زیستن و مردن، در گروی دانستن تاریخ و عبرت گیری از آن است. انسان اشرف مخلوقات است و همه چیز در تسخیر او و برای او آفریده شده است. تاریخ نیز از این منظر، باید به خدمت انسان در آید. در چنین نگاه کاربردی به تاریخ، تاریخ از طریق بصیرت افزایی، نقشی مستقیم در بهبود عملکرد فردی، اجتماعی و سیاسی ما در لحظه ی حال دارد.
این درس تحت عنوان «تاریخ، بعثت و هجرت پیامبر-از بعثت تا هجرت» در 6 جلسه ارائه شده است. درس حاضر، درس دوم از مجموعه ی دروس استاد رجبی دوانی حول تاریخ اسلام است؛ مجموعه ای که در 4 درس و 25 جلسه و با دید کاربردی بودن و افزایش بصیرت مخاطبان تولید شده است. در این درس، شش بحث محوری بعثت پیامبر، شروع دعوت پیامبر (ص)، اقدامات پیامبر در مکه و برخورد با قریش و مهاجرت به حبشه، عملیات روانی در مکه و ترور پیامبر و هجرت به مدینه، بافت اجتماعی مدینه و جنگ نرم علیه پیامبر و جنگ احد و خندق مورد بررسی قرار گرفته اند. استاد این محورها را در ضمن تشریح موضوعاتی از قبیل نقد روایات پیرامون بعثت، نقل های عایشه در مورد پیامبر، ایمان آوردن ابوذر، علل مخفی بودن دعوت پیامبر، انقطاع وحی، شخصیت ابوطالب، ذوالقرنین، سیاست ارعاب نومسلمانان، فتنه عمروعاص در حبشه، افسانه غرانیق، تحریم بنی هاشم، جنگ سخت علیه اسلام، آشنایی خزرج با پیامبر، لیله المبیت، ترکیب مردم مدینه بعد هجرت، قرارداد یهودیان و مسلمانان، عقد اخوت، اقدامات ابوسفیان، جنگ بدر، احد، خندق و احزاب و حماسه امیرالمومنین به پیش برده اند.