آیا می دانستید اعضای هیئت علمی، براساس شرح وظایفشان، دارای سه وظیفه اصلی آموزش، پژوهش و امور اجرایی هستند؟ آیا می دانستید، بدون انجام پژوهش، امور آموزشی نیز پویایی و نشاط خود را از دست خواهند داد؟ آیا می دانستید، هویت و کار دانشجویان، با پژوهش، به مثابه تلاشی نظام مند و هدف دار برای کشف حقیقت و تولید دانش، گره خورده است؟ برای ایفای این سه نقش، آموختن روش تحقیق، ابزاری ضروری است.
روش تحقیق در پایان نامه
اگر به عنوان استاد، قصد به تعادل رسانیدن سه وظیفه ی بالا را دارید، اگر به عنوان یک معلم، قصد بنا کردن آموزشی پژوهش بنیان را دارید و اگر به عنوان یک دانشجو، قصد نوشتن پایان نامه حتماً این درس را از دست ندهید.
روش تحقیق در مقاله
روش تحقیق بخش اصلی یک مقاله علمی-پژوهشی است. این بدان معناست که مقالات علمی تنها شامل یافته ها و داده ها و گزارش بدنه ی پژوهش نیست، بلکه محقق بایستی تشریح نماید که چگونه و از چه طریقی به چنین یافته هایی رسیده است. به عبارت دیگر او باید روش یا روش هایی که از آن ها استفاده نموده و به چنین یافته هایی رسیده است را توضیح دهد. این توضیحات در روش تحقیق مقاله به روشنی بیان می شوند تا محققان دیگر نیز این مسیر را بپیمایند و این چنین اعتبار یافته ها را ارزیابی نمایند.
روش تحقیق و پژوهش
در این درس، شما با مباحث متعددی از پژوهش شناسی و داده شناسی گرفته تا مسئله شناسی و فرضیه شناسی آشنا خواهید شد و اصول، مهارت ها و تکنیک های ساده ای را خواهید آموخت که اعمال آن ها، در زندگی علمی و عملکرد پژوهشی تان، انقلابی ایجاد خواهد نمود. شما با گذراندن هر جلسه ی این درس و گام گذاشتن در مراحل متعددی که در این جلسات توصیف می شود، می توانید پژوهشی با کیفیت را انجام بدهید.
روش نوشتن یک تحقیق علمی
مقدمه نخست در آموختن روش نوشتن یک تحقیق علمی، فهم معنای تحقیق و چیستی آن است. معمولاً پژوهش با مفاهیم دیگری اشتباه گرفته می شود و ابتدا باید معنای خاص آن برای ما روشن شود. به طور کلی شش مؤلفه برای پژوهش درنظر گرفته اند که انتظام یا قاعده مندی و داشتن چارچوب نظری، بخش اصلی آن است. بنابراین گام نخست و اصل نخست در بحث روش تحقیق، پاسخ دادن به این سه پرسش است که:
- ما چه تصوری از پژوهش داریم؟
- معنای پژوهش چیست؟
- حقیقت پژوهش چیست؟
اصول روش تحقیق
بعد از مشخص شدن معنای پژوهش برای ما، دانستن مجموعه اصول روش تحقیق است که ما را به نتیجه مطلوب در امر پژوهش می رساند. اصول متعددی را در این زمینه می توان نام برد، اما دو اصل در این زمینه وجود دارند:
- اصل اول، فهم تفاوت اطلاعات، داده ها و یافته هاست. محقق باید وظیفه خود را فراتر از جمع آوری اطلاعات خام بداند و بعد از این مرحله، به تجزیه و تحلیل آن ها دست بزند و به داده ها و یافته ها برسد. پس محقق واقعی علاوه بر گردآوری اطلاعات آن ها را تجزیه و ترکیب نموده، به نحوی که نوآوری نماید.
- اصل دوم، بحث پیرامون چگونگی عبور از اطلاعات خام به اطلاعات شایسته است. قابل ذکر است که معیار نخست در این زمینه، مرتبط بودن است. این بدان معناست که اطلاعات شایسته، اطلاعات مرتبط است.
انواع روش تحقیق
در همه انواع آموزش های مرتبط با روش تحقیق، بخش مسئله شناسی و موضوع شناسی، بخشی اساسی به حساب می آید. به درستی می توان چنین ادعا نمود که در صورت روشن شدن این دو مرحله برای محقق، او در واقع نیمی از راه پژوهش را پیموده است. بدین سبب ما در این درس، به این دو مرحله، اهمیت زیادی داده ایم و چندین جلسه را به آن اختصاص داده ایم.
روش تحقیق توصیفی
مسئله تحقیق شامل موارد ذیل می شود:
- تعریف
- توصیف
- توجیه
- تبیین
- تفسیر
- تکلیف شناسی
جنس این مسائل، در واقع سبب می شود تا پژوهش رنگ و بوی آن مسئله را بگیرد. بدین سبب در روش تحقیق نیز با انواع مختلفی از روش ها روبه رو هستیم. ساده ترین روش تحقیق، روش توصیفی است که در آن، محقق به دنبال چیستی موضوع است و میخواهد بداند پدیده مورد مطالعه چگونه است. به عبارت دیگر، در این نوع روش تحقیق، وضع موجود بررسی می شود و خصائص آن را مورد مطالعه قرار می گیرد.
روش تحقیق کمی
از منظر دیگری می توان روش تحقیق را به دو قسمت کمی و کیفی تقسیم نمود. تحقیقات کمی با تعداد و نمودار بیان می گردند و برای صحت سنجی نظریه ها و فرضیات استفاده می شوند. روش های کمی متداول شامل آزمایشات، مشاهدات ثبت شده به صورت عدد و بررسی با سوالات بسته می باشند.
روش تحقیق کیفی
پژوهش کیفی به دنبال یافتن راه‌حل برای یک مسئله خاص است. این روش، روشی است برای درک عمیق‌تر از هر آنچه که در حال تحقیق درباره آن می باشید. این روش به شما درک درستی از پدیده های انسانی می دهد که دارای ابعاد و سطوح متععدی می باشند و نیاز تفهم و تفسیر ظواهر هستند.
روش تحقیق استقرایی
روش تحقیق از جزئیات به سوی کل می رود و الگو یا مدل کلی را از درون مشاهدات جزیی پیدا می نماید. به عبارت دیگر، در این روش تحقیق، انسان پدیده مورد مطالعه را مورد مشاهده قرار می دهد و واقعیات را جمع آوري کند و به تعمیم دست می زند.
روش تحقیق قیاسی
روش تحقیق از مفهوم کلی به سوی جزئیات می رود. به عبارت دیگر در روش قیاسی، فرد با استفاده از قوانین مشخص از احکام کلی به احکام جزیی می رسد. هدف این روش ارائه چارچوبی برای دیدن پدیده ها از منظری جدید است.
سرفصل ها
- جلسه اول: مطالعات و پژوهش های دینی
- جلسه دوم: تمایز بین داده و اطلاعات
- جلسه سوم: اطلاعات شایسته کدام اطلاعات است
- جلسه چهارم: انتخاب موضوع تحقیق
- جلسه پنجم: فرضیات تحقیق
- جلسه ششم: مساله تحقیق
- جلسه هفتم: مهارت های تحقیق
- جلسه هشتم: تکنیک های تحقیق
- جلسه نهم: ملاک های انتخاب موضوع
- جلسه دهم: اصول پژوهشی
- جلسه یازدهم: گونه شناسی تحقیق
- جلسه دوازدهم: ساختارشناسی تحقیق