جریان‌شناسی احزاب سیاسی ایران

«در جهان هر چیز چیزی جذب کرد-گرم گرمی را کشید و سرد سرد-قسم باطل باطلان را می‌کشند-باقیان از باقیان هم سرخوشند-ناریان مر ناریان را جاذب‌اند-نوریان مر نوریان را طالب‌اند». این چند بیت از شاعر عارف کشورمان، جناب مولاناست. شاید با خود بگویید که بحث ما در باب واقعیتی عینی و اجتماعی به نام احزاب است و این چه شروع نامناسبی بود. اما باید بدانید که از منظر جهان بینی اسلامی ما، حزب، آخرین حلقه از یک واقعیت عمیق تر است. آن زمانی که دو نفر، حتی اگر از جهت زمانی و مکانی فاصله بسیاری مابین شان باشد، یک فکر مشترک پیدا می کنند، آن جا در واقع هسته یک حزب نیز شکل گرفته است. جریان های فکری و فرهنگی، خواه ناخواه، زمانی به صورت حزب سیاسی خود را نشان می دهند. در تعریف حزب، گفته شده است که «به گروهی از مردم گفته می شود که دارای منافع مشترکی می باشند و برنامه ای منسجم برای رسیدن به قدرت دارند». در ایران معاصر، قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران، احزابی سیاسی وجود داشته اند که گروهی از مردم را از جهت فکری یا عملی با خود همراه کرده اند و با عده ای از آن ها گام هایی برای کسب قدرت سیاسی برداشته اند. حزب توده، جبهه ملی ایران، حزب آزادی، مجاهدین خلق یا منافقین و انجمن حجتیه، برخی از این احزاب و تشکلات مهم قبل از وقوع انقلاب اسلامی بوده اند. بعد از وقوع انقلاب نیز با احزاب و تشکلات مهمی همچون جامع روحانیت مبارز، مجمع روحانیون مبارز، حزب کارگزاران سازندگی، جبهه دوم خرداد و جبهه پایداری روبه رو بوده ایم. دانستن کلیاتی از این احزاب سیاسی، می تواند نقشی تعیین کننده در تعیین سرنوشتمان داشته باشد. این واقعیتی غیرقابل چشم پوشی است که انسان ها در جریان ها زندگی می کنند و به پیش می روند. گاهی انسان ها فقط زبان یک جریان سیاسی می باشند. در چنین مواقعی جریان شناسی احزاب سیاسی در ایران معاصر، می تواند نقشی تعیین کننده در خودشناسی و یافتن مسیر مستقیم هدایت بازی نماید. انسان ها هرچقدر هم اندیشمند و خلاق باشند، درون رودهایی فکری، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و.....به نام جریان ها قرار دارند. بنابراین تلاش برای کشف این جریان ها، در کنار خودشناسی، در واقع برداشتن گامی مهم برای شناخت هویت خود و دیگران می باشد. در چنین صورتی است که شما حزب متعلق به خودتان را خواهید یافت.

این درس در 7 جلسه توسط استاد سید محسن حسینی دیباجی ارائه شده است. هدف کلی این درس، آشنایی مخاطبان با جریان های سیاسی موجود در کشور ایران و ارائه کلیاتی از جریان سیاسی مطلوب می باشد. این جریان سیاسی مطلوب در نظر استاد، جریانی است که فراسوی دوگانه اصلاح طلبی و اصول گرایی قرار دارد و می توان با آن، منافع ملی و ارزش های دینی را همزمان حفظ نمود. بیایید قبل از ورود به این درس، با یکدیگر، نگاهی به گوشه ای از این درس بیندازیم. «اگر کسی زیر چتر یک گروه برود،  مسلماً محبت آن گروه به دلش می نشیند و این چنین، گاهی ممکن است کارهای بین خلاف شرع آن ها توجیه کند. حزب زده شدن اشتباه است و ما باید پشتیبان ولایت فقیه باشیم».